Mogen de buren via uw erf naar hun perceel? Of mag u het perceel van de buren gebruiken om uw erf te kunnen bereiken? Daarvoor moet worden vastgesteld of er een recht van overpad bestaat.
WAT IS HET RECHT VAN OVERPAD?
Het recht van overpad houdt in dat iemand het recht heeft om over een stuk grond van een ander heen te gaan om bij zijn of haar eigen grond te kunnen komen. Dit is een voorbeeld van erfdienstbaarheid. Artikel 70 van boek 5 van het Burgerlijk Wetboek definieert erfdienstbaarheid als een last, waarmee een onroerende zaak (het dienende erf) ten behoeve van een andere roerende zaak (het heersende erf) is bezwaard.
Hoe ontstaat het recht van overpad?
Het recht van overpad kan op twee verschillende manieren ontstaan. De eerste manier is door middel van vestiging. Dit betekent dat het recht van overpad moet worden vastgelegd in een notariële akte en inschrijving van die akte in de openbare registers (kadaster). Het recht van overpad kan naast vestiging ook ontstaan door middel van verjaring. In een eerdere blog wordt het onderwerp verjaring besproken. Om te controleren of het recht van overpad is gevestigd, kunt u de gegevens opvragen bij het Kadaster of kunt u kijken in de overdrachtsakte van de woning.
MOET IK DULDEN DAT MIJN BUREN EEN PAD OVER MIJN GROND GEBRUIKEN?
Wanneer het recht van overpad op uw grond is gevestigd, is het niet toegestaan om de toegang tot uw stuk grond te blokkeren door bijvoorbeeld het plaatsen van een hek. Wel is de gebruiker verplicht om het recht van overpad zo te gebruiken dat er zo min mogelijk overlast is. Indien er geen sprake is van een recht van overpad, omdat er andere manieren zijn om hun eigen grond te bereiken, dan hoeft u niet te dulden dat zij uw grond gebruiken.
RECHT VAN OVERPAD OPHEFFEN
Het is in bepaalde situaties mogelijk om het recht van overpad op te heffen. De eigenaar van het dienende erf kan een vordering indienen bij de rechter. Opheffing is mogelijk in de drie navolgende gevallen:
– indien er sprake is van een onvoorziene omstandigheid;
– indien het recht van overpad in strijd is met het algemeen belang;
– Indien het recht van overpad onmogelijk is geworden of de gebruiker geen redelijk belang meer heeft.
JURISPRUDENTIE, ONVOORZIENE OMSTANDIGHEID
In een arrest van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2016:7561) oordeelde het hof dat een verzwaring in de uitoefening van de erfdienstbaarheid als onvoorziene omstandigheid kan worden aangemerkt. In deze zaak exploiteerde de eigenaar van het heersende erf een melkveehouderij waaraan het perceel dienstig was. Zijn zoon oefende een groothandel in bouwmachines uit, waarbij hij handelde in grondverzet- en bouwmachines en die machines repareerde. De erfdienstbaarheid ziet echter op de uitoefening van een normale agrarische exploitatie, de werkzaamheden van de zoon vallen hier niet onder. De eigenaar van het dienende erf werkte wel mee aan een tijdelijke verzwaring op het dienende erf. De zoon maakte vervolgens gebruik van de erfdienstbaarheid met de voet, maar ook met voertuigen waaronder zijn personenauto, een shovel, tractor, kraan, aanhanger en een heftruck. Toen het intensieve gebruik niet verminderde maakte de eigenaar van het dienende erf bezwaar. Het hof was van oordeel dat er in dit geval sprake is van een onevenredige verzwaring van de erfdienstbaarheid: de exploitatie en inrichting van het heersend erf zijn gewijzigd en de wijze van uitoefening is (mede daardoor) aanzienlijk geïntensiveerd. Voor de wijze waarop en de mate waarin de uitoefening van de erfdienstbaarheid dient te worden gewijzigd, wenste het hof het geschil echter op de plaats zelf waar te nemen (dit wordt ook wel ‘descente’ genoemd). De uitoefening van de erfdienstbaarheid voor het dienende erf dient op grond van artikel 5:75 BW op de minst bezwarende wijze te geschieden. De eigenaar van het dienende erf heeft gesteld dat de zoon in strijd met het voormelde wetsartikel handelt door met opzet veelvuldig, lawaaierig en scheldend gebruik te maken van de erfdienstbaarheid. Dit is volgens het hof echter géén grond tot opheffing of wijziging van de erfdienstbaarheid. Daarnaast geeft de gestelde overlast onvoldoende aanleiding om het gebruik van de erfdienstbaarheid te staken, zelfs indien wordt aangenomen dat de overlast in de omvang en ernst bestaat zoals de eigenaar stelde. Het hof heeft de verdere beoordeling aangehouden tot na de descente en comparitie ter plaatse. Uit deze uitspraak valt de concluderen dat, ondanks dat er sprake is van een onevenredige verzwaring van de erfdienstbaarheid, de erfdienstbaarheid niet zomaar zal worden gewijzigd of beëindigd.
Advocaat in Alkmaar
Het team van advocatenkantoor Visie Advocaten in Alkmaar biedt juridische hulp op maat en werkt op de manier die bij u past. Met een frisse blik en proactief. Visie Advocaten richt zich op het ondernemingsrecht, arbeidsrecht, huurrecht en vastgoed, belastingrecht, incasso en beslag, faillissementsrecht, familierecht, erfrecht, contractenrecht, verbintenissenrecht en op het opstellen van een zakelijke overeenkomst. Een modern advocatenkantoor met jarenlange ervaring in adviseren en procederen.
